Rond 1969/1970 verzamelde zich een aantal rekkelijke leden van Zon en Leven zich. Ze wisten een terrein van een Zon en leven-lid te huren in de buurt van Eerbeek voor 1 gulden per jaar.
Dit werd de Immenhoek
Met inzet van allen is daar een zwembad van wedstrijdmaten en diverse bijgebouwtjes opgebouwd.
Binnen de groep ontstond een scheiding van rekkelijken en preciezen. Breed gedragen was het niet roken en afzien van alcohol. De preciezen vonden dat ook een vegetarische leefstijl hoorde tot de regels. Hierin ontstond de scheiding. De rekkelijken genoten ook van een stukje vlees op zijn tijd.
De gemoederen liepen zo hoog op dat uiteindelijk de huur van het terrein is opgezegd door de verhuurder met verlies van alle opstallen en noeste arbeid.
Ton en Jos van der Sande (een echtpaar binnen de groep preciezen) kregen er lucht van dat een tandarts uit Hengelo een, net door hem aangekocht, stuk grond kwijt wilde daar hij er geen huis op mocht bouwen.
In overleg met HB heeft hij dit meteen op 12 oktober 1976 gekocht voor 52.500 gulden onder het mom van een natuurvriendenclub. Na 4 dagen werd het meteen overgedragen aan Zon en leven
Het terrein besloeg 3,96 hectare schraal dennenbos.
Het was even schakelen voor omwonenden en gemeente toen bleek dat het naturistische natuurvrienden waren die een plek hadden veroverd. Daar werd raar tegenaan gekeken in die tijd.
De Scharf is genoemd naar de oorspronkelijke naam van het gebied: “Scharfheide”. De eerste toegangsweg liep langs de boerderij van familie Schieven (Scharfdijk 3) met recht van overpad naar het bos. Ook de boerderij heet Scharf.
Dit pad kwam uit op de locatie van de huidige Schoppe, onze eerste ingang dus.
De “groenploeg”, bestaand uit alle leden, ging tot ongenoegen van de gemeente meteen aan de slag met bomen rooien en toiletgelegenheid bouwen nabij de ingang ( nu plaats 11 en 12). De poepdoos had een zinkput met overloop naar de sloot.
Heel toepasselijk werd dit de “HURKHORST” genoemd.
Daarnaast was een douchebak ingegraven met 3 rietmatten als wind en zichtscherm. Een meevaller was dat ter plekke een mast stond van het bovengronds elektriciteitsnet, dus ook stroom was beschikbaar. Water kon dus al gelijk worden opgepompt.
Bij de bomenkap hebben we naoberhulp gehad van de baron, hij heeft veel hout laten kappen en afvoeren wat hem nog een leuk bedrag opleverde.
Theo en Tiny Dudink horen tot de pioniers van het eerste uur en waren vanaf het begin aanwezig bij de activiteiten. Eerste drang was het dennenbos om te vormen tot loofbos en zorgen voor onderdak. Theo Dudink was chauffeur bij de GTW (busonderneming) en kocht in 1977 een oude afgeschreven gele bus, voor 400 gulden, om te dienen als onderkomen. Ondanks groen verven heeft de gemeente dit verboden.
De bus moest afgevoerd worden, maar kon niet meer rijden en is ter plekke door een bedrijf gesloopt en afgevoerd voor 500 gulden. Daarna kwam een 4-wielige schaftkeet en een losse houten sauna, maar alles moest weg, niets mocht hoger dan 1,5 m.
Naturisten zijn niet voor 1 gat te vangen en in 1982 is een grote tent opgehangen aan de zijtak van de boom die nu nog bij de ingang van het kleine veld staat. Met een katrol werd deze opgetrokken en neergelaten als er mensen aanwezig waren. De “boom”tent heeft nog jaren gefunctioneerd als schuilhut, keuken en speelplaats!
Daarnaast werd een diepe kuil gegraven waar je onbespied kon rondlopen of zitten. Dat is nog steeds onze vuurkuil.
Intussen hadden de Dudinkjes zich een vaste plek veroverd op het terrein. Huidige plek 17 was de Dudinkplek.
Er ontstond veel wrevel bij omwonenden en gemeente door de voortvarende manier van aanpak, er werd niet gewacht op toestemming, we begonnen gewoon.
Door de goede banden van de huisarts Ybe van der Wiele in Hengelo met de gemeente is de sfeer langzaam verbeterd. Na een groot pannenkoekfestein, georganiseerd door Ybe in restaurant de Sprokkelaar, is de sfeer gelukkig definitief een goede verstandhouding geworden (maart 1981).
Het eerste lustrum was zeer geslaagd met een tijdelijke kampeervergunning voor 20 plaatsen met amper voorzieningen. We hebben toen een hele grote tent kunnen huren voor alle gasten. Dit smaakte naar meer.
Nadat in 1982 de Scharf werd aangesloten op het waterleidingnet werd in maart 1983 een definitieve kampeervergunning verleend voor max 20 tenten gedurende 13 weken per jaar.
In het bestemmingsplan gingen we van Bosterrein naar Natuurkampeerterrein. We kregen ook toestemming op het hoogste punt van het terrein een clubgebouw te plaatsen.
De Schoppe kwam in beeld, hiervoor werden bomen van ons eigen terrein naar de molen Agneta in Ruurlo gebracht. De molenaar vroeg nog of we een volgende keer wat rechtere bomen konden brengen!
Het aantal kampeerders groeide snel, dat moest allemaal over het pad van de familie Schieven. In 1985 kon het bestuur van 2 bereidwillige Varsselnaren een stukje grond kopen voor 7.668 gulden en beschikten we over een ingang vanaf de Zelledijk. Om het recht van overpad officieel af te kopen betaalde de familie Schieven nog 500 gulden aan de Scharf.
De Schoppe werd te klein als clubgebouw. Toen uiteindelijk toestemming werd gegeven voor de bouw van de eerste Menkhorst had Theo Dudink al schotten gekocht van Starnmeer. Dit waren half verrotte panelen van de oude gebouwtjes op Starnmeer. Na de slechte stukken eraf te hebben gezaagd is hiervan de eerste Menkhorst gebouwd.
Na veel voorbereidingen kan op 9 februari 1989 de eerste ledenvergadering in de Menkhorst worden gehouden en is de sauna en het ronde zwembad klaar.
Op 18 mei 1990 wordt de Menkhorst officieel geopend ten over staan van B&W van Hengelo en de Baron van Dorth tot Medler met zijn boswachter
De ontwikkeling gaat door: de Menkhorst wordt afgebouwd met een keukentje, de kampeerplekken worden afgegrensd met struikgewas en boompjes.
Er ontstond in die tijd de gewoonte om direct na Nieuwjaar de buurt uit te nodigen voor oliebollen en Glühwein. De Menkhorst bleek al gauw te klein waardoor uitgeweken moest worden naar andere locaties in de omgeving (Zutphen, Lindesche molen en Barchem)
In 1992 verscheen het eerste “Terreinplan” waarin het bosplan, bebouwing, energievoorziening, afval, milieuaspecten en een inventarisatie van alles wat op het terrein groeide en bloeide aan bod kwamen.
In 1997 kan Zon en Leven 0,9 ha. weidegrond overnemen van buurman Bannink en later dat jaar nog eens 0,9 ha. via een ruilverkaveling. Dit vormt het huidige Grote Veld. In dat jaar ontstaat behoefte aan bomenkap aangezien veel plekken te donker en vochtig werden.
Dit probleem heeft zich vaker voorgedaan. Daar tegenover heeft een tijd een beleid geheerst om juist geen bomen te kappen.
Momenteel proberen we met behoud van markante bomen een goede middenweg te vinden zodat we allemaal in goede omstandigheden kunnen kamperen met behoud van de natuurwaarden van ONS terrein.
In 2000 wordt door een loonwerker een nieuwe wal om het nieuwe terrein aangelegd. Vanuit het dorp ontstond enige tijd weerstand, omdat we dit zonder toestemming zouden hebben gedaan. De juridische problemen zijn opgelost door het Hoofdbestuur.
In 2000 overlijdt een trouw lid van de vereniging: Jan van Klink. Hij is zo nauw betrokken dat hij zijn hele huis en alles wat erbij hoorde wilde nalaten aan de Scharf. Aangezien de Scharf geen rechtspersoon is kreeg hij te horen dat dat niet kon. Het werd toen nagelaten aan heel Zon en Leven. Wel stond het Scharfbestuur voor de afwikkeling van de uitvaart en de verkoop van de inboedel. Een groot deel van de inboedel is naar een veiling gegaan. Een klein deel van de opbrengsten van deze veiling ging naar de Scharf, hiervan is toen klein gereedschap aangeschaft voor de Scharf.
Een afvaardiging van het hoofdbestuur regelde de verkoop van het huis. De opbrengst van het huis ging naar Zon en Leven evenals een deel van de veilingopbrengst.
De kleinere spullen zijn op een marktje op de Scharf verkocht aan de leden.
Nadat het ‘Grote Veld’ in gebruik raakte met kampeerplaatsen, ontstond de vraag naar nabije toiletgelegenheid. Bij het hoofdbestuur bestond de nodige scepsis over deze investering. Door de eis van korte afstand tot een toiletgebouw, als voorwaarde voor een kampeervergunning, is het akkoord bevonden. Het hoofdbestuur heeft toen in 2004 ergens een tweedehands toiletgebouw gekocht. Deze is met veel inzet van leden geplaatst op de plek van het huidige Huuske, met daarachter de afwasgelegenheid. In 2016 is daar het Huuske voor in de plaats gekomen ivm toenemend verval van het oude gebouwtje. Weer met veel eigen inzet.
Intussen raakte de Menkhorst steeds meer in verval en werd het echt te klein. In 2006 werd daarom begonnen met de bouw van een nieuw onderkomen, met hulp van eigen leden. In 2007 werd de nieuwe Menkhorst feestelijk in gebruik genomen.
In 2011 stortte, na een tijd van dreigend verval, het ronde zwembad definitief in. Vlot werd begonnen met de bouw van een rechthoekig bad met dezelfde waterinhoud waardoor, in het pompgebouw, niets hoefde te worden aangepast. Het leek wel veel groter!
Buitenkeuken
In 2021 is een buitenkeuken neergezet na een aanloopfase van 4 jaar. Momenteel een door gasten en leden een zeer gewaardeerd onderdeel van de Scharf.
Verjonging
Verjonging van het ledenbestand wordt echt een groot aandachtspunt in heel Zon en Leven. De gemiddelde leeftijd toont een heel ander beeld dan in de jaren ’70-’80, waardoor veel werkzaamheden voor de werkers te zwaar worden.
In het licht van ‘trek jongere leden aan’ is, naar aanleiding van een uitgebreide enquête in ’22, een nieuw en aantrekkelijk speelterrein aangelegd waarbij oa een speelveld in het open bosgebied is gekomen. Hierdoor is meteen een markante Vliegden op ons heideveld weer mooi vrij komen te staan.
Blokhutten
Dit jaar, 2025 , is na een korte intensieve voorbereiding gestart met verhuur van 2 blokhutten. Basisgedachte is om oudere leden de kans te geven zonder al te veel gesleep nog eens op de Scharf te kunnen kamperen. Om ook jongere en actieve leden bij de Scharf te betrekken is 1 van de hutten voor 4 personen uitgevoerd. Zo willen we ook de drukke vitale gezinnen de kans bieden, zonder veel voorbereiding, te komen kamperen.
Duurzaamheid
Binnen ONS de Scharf is, na de opbouw van de basisvoorzieningen, nu de fase aangebroken van duurzaamheid. Hoe gaan we om met gebouwen met betrekking tot isolatie, verwarming en het afkoppelen van regenafvoer. Hoe geven we biodiversiteit en natuurherstel een plaats.
Wat verder nog borrelt binnen leden en bestuur komt te zijner tijd wel aan het licht, het is niet aannemelijk dat de Scharf echt stil zal vallen.
Tekst: Harry Joling (2025)
Bronnen: Willem Nahuis, Theo van de Boogaard, map met geschiedenis Scharf 1980 – 2001
Vormgeving: Maaike Joling (2025)
De aankoop van het Scharf terrein is een feit. Men gaat over tot bomenkap en plaatsen toiletgelegenheid en een Douchebak achter rietmatten als zichtscherm.
Boomtent, vuurkuil, natuurkampeerterrein Na de bus en de keet komt de boomtent. Niks mag hoger dan 1,5 meter. Ook de huidige vuurkuil werd gegraven. Zo kon je onbespied rondlopen of zitten. in 1983 kregen we de eerste kampeervergunning voor 13 weken. Bestemmingsplan wordt aangepast van 'Bosterrein' naar 'Natuurkampeerterrein'
De ingang van de Scharf wordt verplaatst naar de Zelledijk. Dit met dank aan de aankoop van 2 stukjes grond van 2 bereidwillige Varsselnaren
Met behulp van de leden worden de Menkhorst, een zwembad en een sauna gebouwd. Ook de kampeerplekken krijgen steeds meer vorm en worden afgegrensd met struikgewas en boompjes
Het 'eerste terreinplan' wordt gemaakt . In 1992 verscheen het eerste “Terreinplan” waarin het bosplan, bebouwing, energievoorziening, afval, milieuaspecten en een inventarisatie van alles wat op het terrein groeide en bloeide aan bod kwamen.
Aankoop van het grote veld en de inrichting en ingebruikname van het grote veld.
Er is vraag naar een extra toiletgebouw bij het grote veld.. Het hoofdbestuur regelt een 2de hands toiletgebouw voor de Scharf
De nieuwe Menkhorst wordt gebouwd met en door de leden. De oude Menkhorst was wel erg toe aan vervanging namelijk.
Nieuw zwembad. Het ronde zwembad is ingestort. Het nieuwe zwembad heeft dezelfde inhoud, maar voelt veel groter.
De buitenkeuken-tent wordt gebouwd. Hierin kunnen nu de kampeerders en daggasten eten koken en eten. Het was een lang gekoesterde wens, omdat we de keuken in de Menkhorst alleen willen gebruiken voor evenementen.
Renovatie speeltuin. De oude speeltuin is afgekeurd. De speeltoestellen zijn oud en aan vervanging toe. De speeltuin wordt er een stuk aantrekkelijker van. Er komt tevens een sportveld bij.
2 blokhutten worden gebouwd. In het kader van verjonging en mee gaan met de tijd. Er wordt veel gedaan en gesproken over duurzaamheid in de breedste zin van het woord.
Als lid kun je gebruik maken van de terreinen van Zon en Leven voor dag- en saunabezoek en om te kamperen of te overnachten in één van de blokhutten.